Παιγνιοθεραπεία- Θεραπεία στη Γλώσσα των Παιδιών

Διαβάζοντας το απόσπασμα από το βιβλίο των Drewes, “School – based Play Therapy” :

Ποιος είναι ο μεγαλύτερος φυσικός πόρος της ανθρωπότητας; Σύμφωνα με τον πατέρα του αγαπημένου μας Mickey Mouse, WaltDisney, ο μεγαλύτερος φυσικός πόρος της ανθρωπότητας είναι: “Το Μυαλό των Παιδιών μας” Παραδόξως όμως, έρευνες που διεξήγαγε η Βρετανική κυβέρνηση το 1999 και το 2004 έδειξαν ότι 1 στα 10 παιδιά στο Ηνωμένο Βασίλειο αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας. Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως η ύπαρξη μιας θεραπείας που δημιουργήθηκε για παιδιά και απευθύνεται αποκλειστικά σε αυτά είναι πλέον υψίστης σημασίας. Η παιγνιοθεραπεία (playtherapy) αποτελεί μια μορφή θεραπείας που σε αντίθεση με τις “ομιλούσες” θεραπείες, απαιτεί από το θεραπευτή να κατέβει στο επίπεδο του παιδιού και “να μιλήσει στη γλώσσα του”.

Ο πιο οικείος τρόπος έκφρασης για ένα παιδί είναι το παιχνίδι. Την θέση των λέξεων την καταλαμβάνουν τα παιχνίδια, μέσω των οποίων το παιδί ενθαρρύνεται να εξερευνήσει τα συναισθήματά του, να τα κατανοήσει, να τα αποδεχθεί και να τα επεξεργαστεί, χρησιμοποιώντας την έμφυτη φαντασία και τη δημιουργικότητα που χαρακτηρίζει την ηλικία του. Απώτερος στόχος είναι η προαγωγή της ψυχικής υγείας του παιδιού, η ενίσχυση της αυτοπεποίθησής του και ο αυτοέλεγχος της συμπεριφοράς του. Με το παιχνίδι το παιδί έχει κατακτήσει μεγαλύτερα επίπεδα ψυχικής και πνευματικής ωριμότητας και έχει εφοδιαστεί με τους μηχανισμούς που του είναι απαραίτητοι, ώστε να μπορεί να αντιμετωπίζει μόνο του τις δυσκολίες που του παρουσιάζονται.

Αναγνωρίζουμε λοιπόν ότι το παιχνίδι είναι τόσο φυσικό για τα παιδιά όσο και η αναπνοή. Είναι ένα καθολικό μέσο έκφρασης των παιδιών που μπορεί να ξεπεράσει τις διαφορές σε εθνικότητα, γλώσσα, ή άλλες πτυχές του πολιτισμού (Drewes, 2006). Παιχνίδι έχει παρατηρηθεί σχεδόν σε κάθε πολιτισμό από την αρχή της καταγεγραμμένης ιστορίας. Είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το πώς ο πολιτισμός αναπτύσσει την ποίηση, τη μουσική, το χορό, τη φιλοσοφία, τις κοινωνικές δομές – όλα συνδέονται μεταξύ τους μέσω της άποψης της κοινωνίας για το παιχνίδι (Huizinga, 1949). Παρόλα αυτά, η άποψη και η αξία που δίνεται στο παιχνίδι διαφέρει ανάμεσα σε διαφορετικές κοινωνίες αλλά ακόμα και μέσα στην ίδια κοινωνία (Sutton-Smith, 1974, 1999).

Η χρήση της φαντασίας, το συμβολικό παιχνίδι και το παιχνίδι μίμησης αποτελούν αναπτυξιακά τυπικές δραστηριότητες στο παιχνίδι των παιδιών (Russ, 2007). Το παιχνίδι αποτελεί κεντρικό άξονα και ζωτικής σημασίας στοιχείο για την ανάπτυξη της παιδικής ηλικίας (Roopnarine& Johnson,1994). Για πολλά είδη, συμπεριλαμβανομένων και των ανθρώπων, το παιχνίδι μπορεί να είναι σχεδόν τόσο σημαντικό, όσο η τροφή και ύπνος. Η έντονη αισθητηριακή και σωματική διέγερση που προκαλείται με το παιχνίδι, βοηθά να σχηματιστούν εγκεφαλικά κυκλώματα και αποτρέπει την απώλεια των νευρώνων (Perry, 1997). Το παιχνίδι είναι τόσο σημαντικό για την ανάπτυξη ενός παιδιού, ώστε να υπερασπίζεται από τα Ηνωμένα Έθνη 1989, στη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, άρθρο 31.1, το οποίο αναγνωρίζει “το δικαίωμα του παιδιού στην ανάπαυση και την αναψυχή, στη συμμετοχή σε παιχνίδια και ψυχαγωγικές δραστηριότητες που είναι κατάλληλες για την ηλικία του και στην ελεύθερη συμμετοχή στην πολιτιστική ζωή και τις τέχνες”. Το παιχνίδι είναι ίσως το πιο αναπτυξιακά κατάλληλο και ισχυρό μέσο ώστε τα μικρά παιδιά να χτίσουν σχέσεις με ενήλικες, να αναπτύξουν το συλλογισμό αιτίας – αποτελέσματος, απαραίτητου για την ανάπτυξη αυτοελέγχου, να επεξεργαστούν στρεσογόνες εμπειρίες και να διδαχθούν κοινωνικές δεξιότητες (Chaloner, 2001). Το παιχνίδι μπορεί να προσφέρει σε ένα παιδί την αίσθηση της δύναμης και του ελέγχου που προέρχεται από την επίλυση των προβλημάτων και της διαχείρισης νέων εμπειριών, ιδεών και ανησυχιών. Ως αποτέλεσμα, μπορεί να βοηθήσει στην οικοδόμηση αισθημάτων αυτοπεποίθησης και επίτευξης (Drewes, 2005). Μέσα από το παιχνίδι και από παρεμβάσεις που βασίζονται σε αυτό τα παιδιά μπορούν να επικοινωνούν μη λεκτικά, συμβολικά και ενεργητικά.

Καραγιαννάκη Νατάσα Ψυχολόγος, MSc
Ψυχο.Λογο.Θεραπεία www.psychologotherapeia.gr
Συνεργάτης MR.WOLF

Απόσπασμα κειμένου: (Landreth, 1991). Μετάφραση από το βιβλίο των Drewes, A.A. & Schaefer, C.E. (2010) “School – based Play Therapy” Part I: Play therapy: its therapeutic power and research effects